ผังเมืองที่ดีที่สุดในโลก?

ในฐานะที่ดูคลิปผังเมืองช่องภาษาอังกฤษ​บ่อยๆคือ บาเซโลน่าออกแบบดีจริง แต่เมืองที่ดูดีที่สุดจริงๆในความคิดเราคือเนเธอร์แลนด์ เมืองที่ให้ความสำคัญกับคนเดินอันดับ1 จักรยาน​อันดับ2 ขนส่งสาธารณะ​อันดับ3 และรถยนต์​สุดท้าย คือทำให้ลดมลพิษ​ในเมือง เพิ่มพื้นที่สำหรับ Community อันนี้คือแบบที่สุด

ผมชอบผังเมือง ของ Australia มาก เช่นเมือง adelaide คือแยกโซน CBD ออกจากที่อยู่อาศัย โดยใช้สวนสาธารณะคั้น ทำให้โซนที่วุ่นวายแยกออกจากโซนอาศัยที่ต้องการความสงบ แต่กลับสามารถเดินไปหากันได้ใกล้มาก

คนออกแบบผังเมืองโคตรเก่งอ่ะ ทุกอย่างลงตัวไปหมด การเดินทางสะดวก เมื่อคนใช้รถส่วนตัวน้อยลง ส่งผลดีต่อสภาพอากาศ คุณภาพชีวิตดีขึ้น

หลังจากดูคลิปจบเราว้าวกว่าเดิมอีก เพราะไม่ได้รู้เรื่องเมืองบาเซโลนามากก็นึกว่ามันถูกสร้างมาตั้งแต่ช่วงปี 1500 พอดูคลิปจบคนวางผังเมืองคือเก่งมากมองการณ์ไกลสุดๆ ละผ่านไปหลายปีแล้วก็ยังสามารถควบคุมส่วนสูงของอาคารได้แบบดีเยี่ยมเลยยังแอบสงสัยนะถ้าเมืองโตกว่านี้ประชากรที่หนาแน่นขึ้นจะทำยังไง ขยายเมืองไปรอบนอกเหรอ🤔

สำหรับผม ในเมืองไทย ผมยกให้หาดใหญ่ ผังเมืองดีในระดับนึงเลย เพียงแค่ผังมันไม่ได้เป้ะขนาดเท่าบาร์ซ่า แต่ถ้าใครเคยไปหาดใหญ่ จะรู้ว่าถนนแต่ละสายเชื่อมต่อถึงกันหมด ซอยตันมีน้อย แต่ถนนแต่ละสายเป็นบล็อกสี่เหลี่ยม แต่ขนาดของบล็อกแต่ละบล็อก มันไม่ได้เท่ากัน แถมในกลางเมือง มีวงเวียนที่ถนนสายหลักมาบรรจบกัน แต่ความแตกต่างกับต่างประเทศคือ การจัดระเบียบการจราจร ถนนบางสายเล็ก แต่มีรถจอดริมถนน มันจึงทำให้ช่องจราจรแคบ และรถติด ลองไปส่องกูเกิ้ลแมพ จะเห็นได้ชัดเลยว่า ผังเมืองหาดใหญ่ค่อนข้างจะดีในระดับหนึ่งเลย

สำหรับหลายๆประเทศที่ ต้องการ พัฒนาอย่างนี้เอาไว้ชาติหน้า ชาตินี้สงครามไม่มีก็ลบกันเองไปก่อน

จริงๆในทางผังเมือง อันนี้ไม่ได้ถือว่าดีขนาดนั้นนะคะ เพราะด้วยความที่ block มันเหมือนกันเกินไป บาเซโลน่าขึ้นชื่อเรื่องนึงคือคนหลงกันบ่อยมาก แต่มันก็ดูสวยงาม ง่าย และเปนระเบียบจริงๆ

ทำใหม่ไม่ได้ แต่ย้ายเมืองได้ แล้วออกแบบให้ดีก็จะอยู่ได้เป็นพันปี กทม.มีอายุมาแค่ 3-4 ร้อยปีเองก็แน่นแล้ว

เข้าใจว่า Grid มันดูกระจายศูนย์กลางอำนาจดีนะ แต่รู้สึกว่าผังเมืองที่ดีคือเมืองที่ reflex activity ของผู้อยู่อาศัย บางเมืองก็เส้นตรงเพราะเป็นเส้นทางการค้า(แย่งพื้นที่คนผ่าน) หรือบางเมืองสังคมมันสะท้อนให้เส้นมารวมที่จตุรัส/วังจริงๆ ไม่ต้องเท่าเทียมทุกอย่างขนาดนั้นก็ได้ บางทีเรื่อง dynamic ก็สำคัญ ปล.ในขณะเดียวกัน Madrid เจอปัญหาการ scale โดยเฉพาะเรื่องสถานีรถไฟขนาดใหญ่

มันยากมากที่จะจัดผังเมืองแบบนี้ ได้เพราะแค่มีเงินสร้าง มันยังไม่พอ แต่ต้องอาศัยการความร่วมมือจากประชาชนในเมืองด้วย

ผังเมืองเมลเบิร์นก็ดี เพราะเป็นเมืองใหม่ได้รับความรู้และการพัฒนาจากยุโรป ทำเป็นบล็อกๆเหมือนกัน อากาศดีมาก

มันคือผังเมืองที่คุ้นเคยมากๆเวลาเล่นเกมสร้างเมือง อย่างเกมตั้งแต่ Simcity ยัน Cities : Skyline คือตีถนนทำพื้นที่เป็นตารางสีเหลี่ยมทุกครั้งที่ทำได้ เพราะง่ายต่อการจัดสรรที่อยู่อาศัย การค้า และอุตสาหกรรม การจัดการสาธารณูปโภค จัดการถนน วางสิ่งก่อสร้างที่ให้บริการในด้านต่างๆ ได้แบบตรงเป๊ะไม่มีเบี้ยวให้จัดการลำบาก แล้วยังใช้ที่ดินตรงนั้นให้เกิดประโยชน์ทุกตารางเมตรอีกด้วย ต่างจากการตีถนนแบบโค้งที่ถึงจะสวยงาม แต่ถ้าจัดการไม่ดีพอจะเกิดปัญหาต่างๆมากมาย ทั้งการจัดสรรอสังหาริมทรัพย์ที่ไม่สม่ำเสมอเพราะพื้นที่แต่ละช่วงไม่เท่ากัน การวางสาธารณูปโภคที่ต้องวางถี่ขึ้นจนงบบานปลาย หรือเรื่องสิ่งก่อสร้างบริการต่างๆก็จะมีค่าใช้จ่ายในการเวนคืนที่ดินมากกว่าแบบตารางสีเหลี่ยมอีก หรือหนักสุดคือสร้างไม่ได้ต้องย้ายไปที่อื่นที่พื้นที่เยอะกว่า ส่งผลให้การบริการไม่ทั่วถึงเท่าที่ควร แล้วการบำรุงรักษาถนนก็จะมากกว่าเดิมเพราะใช้พื้นที่มากกว่าด้วย ซึ่งก็นะ การมองจากมุมสูงและจัดการได้ทุกอย่างมันง่ายยิ่งกว่าการเป็นมนุษย์คนนึงที่มองผ่านแนวนอนได้แค่นั้น เลยรู้สึกว่าการวางผังเมืองแบบจัดตารางมันยุ่งยาก ทั้งมีปัญหากับเจ้าของที่ดิน การเริ่มโครงการที่ต้องตัดถนนเยอะ แล้วก็การจัดการสิ่งก่อสร้างบริการในขั้นตอนต่อไปอีก(เพราะมันต้องใช้เวลาสร้างเป็นปี ไม่ได้คลิกแล้วมันจะสร้างให้เหมือนในเกมทันที) ก็เลยสร้างอะไรก็สร้าง เวนคืนที่ดินก็เวนคืนแบบเฉพาะกลุ่มแล้วตัดถนนไปดื้อๆ ตัดไปตัดมา อ้าว เบี้ยว ไปทับที่ดินเก่าคนอื่นอีก แล้วก็เละแบบที่เห็น ไม่อยากมีปัญหาตั้งแต่แรกแล้วก็ไปมีปัญหาใหญ่กว่าภายหลัง

ผังเมืองบาร์เซโลน่า นอกจากมีการขนส่งที่สะดวกทั่วถึงแล้ว ผังเมืองแบบนี้ แค่เดินเท้าก็ยังสามารถ เดินเที่ยวในจุดสำคัญๆได้เกือบทั่วด้วย ผมลองเดินมาแล้ว

ประเทศไทยดูไม่ค่อยลงทุนด้านการเวนคืนที่ดิน และช้า ไม่ทันนายทุน ที่ดินก็แพงขึ้นเรื่อยๆ ทำให้วางผังเมืองตัดถนนใหม่ลำบาก ทั้งเมืองเต็มไปด้วย death block

ปัญหาของการทำ super block แบบนี้ก็มีนะครับถ้าจัดเลนจราจรไม่ดีรถจะติดยับมากๆเพราะสัญญาณไฟต้องมีทุกบล็อกแถมต้องเป็นสัญญาณไฟแบบ4-6มุมด้วย ซึ่งใช่ครับเขาแก้ปัญหาถูกที่รวม block แต่การมีรถโดยสารส่วนตัววนใน block เล็กๆนั้นก็ทำให้การจราจรเส้นหลักช้าลงอยู่ดี ตัดภาพกลับมาบ้านเราผมเห็นหลายคอมเม้นอยู่ เอาจริงๆมันแก้ได้นะครับแต่ต้องค่อยๆเวนคืนที่ดินทีละ sector(เหมือนสิงค์โปร) เพื่อปรับผังเมืองหวังว่า(หวังจริงๆนะ)จะมีสักคนที่กล้าชนเรื่องนี้จริงๆ

ตัดภาพมาที่ไทย ทั่วประเทศ 80% ต้องออกไปทำงานพร้อมกันเวลา 7.30 - 8.00 น. ทำให้รถติดไป 7 ชั่วโครต ตั้งแต่สมัยเรียนจนตอนนี้ ที่ไหนรถติด ก็ยังติดอยุ่แบบนั้นแล้วจะติดอยู่แบบนั้นไปอีก100ปี สงสารลูดสงสารหลาน

ไทยไม่จำเป็นต้องย้ายเมืองหลวงเพื่อผังเมือง แต่สร้างและพัฒนาเมืองใหม่ในพื้นที่อื่นให้มีผังเมืองแบบนี้เยอะๆ แต่ควรจะย้ายเมืองหลวงเพื่อหนีภาวะระดับน้ำทะเลที่จะสูงขึ้นในอนาคต

ชีวิตดีๆที่ลงตัว (ของจริง)

กรุงเทพฯจะให้มีผังเมืองดีๆไม่ต้องฝันเลย เพราะคอนโดติดรถไฟฟ้ามีรถยนต์ใช้กันทุกห้อง คนที่จ่ายไหวเดือนละ 4-6 พันก็โน่นเลย นอกเมืองไปไกล โหนรถไฟฟ้า 1 ชั่วโมงอย่างน้อย คนที่ได้ใช้สอยรถไฟฟ้า คอนโดติดรถไฟฟ้า ห้าง ร้านกาแฟชิคๆ ก็คนชั้นกลางถึงบนทั้งนั้น คนเป็นชาวบ้าน แค่โหนรถเมล์ไปให้ถึงที่ทำงานทันเวลาก็ลำบากแล้ว มันเป็นเมืองที่ขับเคลื่อนด้วยผลกำไร ไม่ใช่ผลประโยชน์สาธารณะ มันก็แออัดไปเรื่อยๆอย่างนี้แหละ

เป็นไปได้ก็อยากได้ผังเมืองแบบนี้ที่กรุงเทพบ้างนะคับ แต่ก็อย่างที่พี่เคยพูดในคลิปก่อนๆ"ถ้าจะแก้ มันก็แก้ยาก ดังนั้นเราก็ทำได้แค่ทำใจกับผังเมืองกรุงเทพ"