No video source.
NOS-NTR Nieuwsuur 2023-09-08
Published 2023-06-12
Transcription:
Mag een miljardair het internet aan het Oekraïense front aan- en uitzetten wanneer hij dat wil?
Elon Musk kan beslissen over het verloop van de oorlog en de kritiek daarop neemt toe.
De NAM wil boren op de Waddenzee en eist van de overheid dat die daar nu een besluit over neemt.
Mensen vrezen Groninger toestanden op een moment dat hier gas gewonnen wordt niet alleen voor hun huizen en bezittingen...
maar ook voor dit prachtige natuurgebied hier naast ons.3
En dansen op de vulkaan: de oorlog komt voor de gemiddelde Moskoviet steeds dichterbij.
LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN
Goedenavond!
Het is een hoogoplopend conflict tussen Oekraïne en de rijkste man ter wereld.
Want Elon Musk heeft volgens een adviseur van president Zelensky de dood van Oekraïense kinderen op zijn geweten door, citaat:
"een cocktail van onwetendheid en een groot ego."
Hoe zit dat? Het heeft te maken met het satellietsysteem van Musk - Starlink dat Oekraïne gebruikt voor communicatie aan het front.
Maar op een cruciaal moment even niet.
Ik spreek er zo over met correspondent Rudy Bouma maar eerst de invloed van Elon Musk op de oorlog in Oekraïne.
Het is een schandaal voor veel Oekraïners.
Het optreden van Elon Musk.
De Amerikaanse miljardair Elon Musk zou vorig jaar op een cruciaal moment de Oekraïense strijdkrachten hebben gedwarsboomd.
Aanvankelijk was Oekraine ontzettend blij met Elon Musk.
De zakenman stelde op een kritiek moment zijn unieke starlinksysteem ter beschikking.
Hiermee heb je altijd communicatie.
Musk doneerde duizenden satellietontvangers aan Oekraïne toen daar internet wegviel door Russische bombardementen aan het begin van de oorlog.
Hij gedraagt zich daar eigenlijk een beetje mee als een harddrug dealer.
Ik geef eerst mijn klanten gratis drugs daarna zijn ze verslaafd en kunnen ze er niet meer vanaf.
En dat is hier eigenlijk ook gebeurd.
De Oekraïners hadden een veilig en snel communicatiesysteem nodig omdat de Russen de militaire communicatie hadden gesloopt.
en ze zijn dus ook heel afhankelijk geworden voor hun militaire operatie
om die oorlog zo te kunnen uitvoeren.
Want Musk kreeg zijn bedenkingen.
Hij geen geld vragen en stelde voorwaarden.
En nu blijkt dus dat hij een Oekraiense aanval onmogelijk heeft gemaakt.
Andere partijen rondzingen vergelijkbare satellietsystemen.
Maar voorlopig is het systeem van Musk om vervormbaar aan het front.
Vreemd dat een commerciële aanbieder van diensten zo'n groot stempel op de oorlog kan drukken.
Ik praat er over door met onze correspondent in Amerika.
Wat zegt Musk hier zelf over?
Hij heeft een iets andere lezing op zijn eigen platform X gegeven vandaag.
Dat hij het systeem op de Krim nooit heeft aangezet.
Anders dan zijn biograaf beweert.
Vandaag heeft Musk herhaald dat Oekraïne en Rusland een vredesbestand moeten sluiten.
Zij hij vorig jaar ook na contact met de Russische ambassadeur in de VS nadat die hem gewaarschuwd had voor een kernoorlog.
Toen liep Musk Oekraïne zelfs op bepaalde delen van het land op te geven.
Waar bemoeit die man zich mee!
Zoals zijn biograaf het zegt:
hij heeft een episch gevoel voor zijn rol in de geschiedenis.
En Anderen bevestigen Musk steeds in die rol.
Er zijn berichten tussen Musk en de Oekrainse vicepremier gepubliceerd.
De vicepremier zegt tegen Musk: jij wilt de wereld redden en doet daar meer voor dan wie dan ook.
Jij hebt de schrijver van de biografie over Musk geïnterviewd.
Hoe duidt hij deze man om wie wereldleiders niet heen kunnen.
Andere journalisten bevestigen de macht van Musk.
Hoge bewindslieden in het Pentagon zeggen dat zij Musk aanspreken als een staatsman.
Omdat hij dezelfde invloed heeft, misschien meer.
Maar op hetzelfde moment blijkt hij wispelturig.
Hij vindt dat zijn systeem niet militair ingezet mag worden maar ondertussen heeft hij wel een militaire tak ervan opgezet.
Een journalist die opheldering vroeg bij het Pentagon die kreeg te horen dat ze eerst toestemming moesten vragen aan Musk.
We zien het interview van jou met Musk-biograaf Walter Isaacson maandag in ons programma.
Al jaren is er discussie over: mag de NAM gas gaan winnen in een nieuw veld in de Waddenzee?
Nee, zei werelderfgoed-organisatie Unesco begin deze week.
Het unieke natuurgebied moet niet verder aangetast worden.
Maar de NAM wil door en heeft het kabinet in gebreke gesteld.
Binnen twee weken eist het gasbedrijf een beslissing of het wel of geen vergunning krijgt voor de winning.
We staan op de Zeedijk bij Wierum.
Aan de rand van het Unesco werelderfgoed, de Waddenzee.
Op de achtergrond zien we Ternaard.
Daar wil het kabinet vooralsnog vergunning verlenen voor het boren naar gas.
Begin deze week krijgt burgemeester Kramer van de gemeente Noordoost- Friesland een vervelend bericht:
Niet alleen het ministerie, maar ook zijn gemeente is in gebreke gesteld door de NAM.
De directeur van de NAM heeft me gebeld en het uitgelegd.
Het is dat men vindt dat kabinet en staatssecretaris eindelijk een besluit moeten nemen.
Wij moeten een piepklein besluit nemen om dat ook mogelijk te maken.
Het gaat meer om een inritvergunning, als het ware.
Op basis van juridische argumenten moesten wij ook in gebreke gesteld worden.
Dat vind ik bijzonder spijtig.
De voorgenomen gasboring moet hier dus gaan plaatsvinden bij het Friese dorpje Ternaard.
Maar gaswinning in de Waddenzee is niet nieuw:
Al sinds de jaren 80 wordt er op verschillende plekken gas onder de zeebodem gewonnen.
De Waddenzee is natuur met echt wereldklasse.
Die heeft prachtige natuurwaarde.
Het is het grootste intergetijdengebied van de wereld.
Daarom komen hier ieder jaar miljoenen vogels.
Om te foerageren, om te broeden.
Er zijn maar een paar plekken in de wereld waar dat gebeurt.
Onder andere hier. Daarom heeft het ook de Unesco werelderfgoedstatus.
Maar die status staat nu onder druk.
Deze week kwam UNESCO met een alarmerend rapport waarin zij hun zorgen uiten over de staat van de Waddenzee.
Er zijn ontzettend veel economische activiteiten in de Waddenzee.
Dat gaat over gaswinning, over zoutwinning.
Over kabels over de bodem van de Waddenzee en nog heel veel meer.
Al die activiteiten hebben effect op het systeem van de Waddenzee.
Wat Unesco nu vraagt, is inzicht in het cumulatieve effect van al die economische activiteiten en alle plannen daarvoor.
Unesco heeft echt wel grote uitspraken gedaan.
Als zij zeggen dat zij zich ernstig zorgen maken over of het gebied zijn natuurwaarde kan behouden dan moet je als overheid toch op je achterhoofd gaan krabben?
Dit is niet zomaar iets.
Ze zeggen echt dat je nu moet oppassen.
En niet meer opnieuw gaan gaswinning.
Stoppen met zoutwinning en een aantal andere negatieve effecten verminderen.
En echt wat doen aan natuurherstel.
De discussie over het gasveld bij Ternaard sleept al jaren.
Groningen is grotendeels dicht.
Dus we moeten veel meer produceren, voorzover het kan, uit kleine velden.
Er zijn er nog zo'n 150 op de Noordzee.
Dit is een van die velden die nog ontwikkeld kunnen worden.
We produceerden nog maar 15 miljard kuub gas uit kleine velden op de Noordzee. En we gebruiken nog 31 miljard.
Dus om de winning uit eigen velden te behouden moeten we ook die kleine velden ontwikkelen.
Maar elk veld is er één te veel, wat betreft natuurbeschermers die zich vooral zorgen maken over bodemdaling in combinatie met zeespiegelstijging.
De winning van gas leidt natuurlijk tot drukdaling in het veld.
Daardoor krijg je bodemdaling.
Dat is in de orde van centimeters.
En dat is binnen de toelaatbare grenzen die zijn gesteld.
Als de bodem daling meer is, wordt de productie teruggeschroefd.
Hoe staat u als gemeente tegenover boringen?
De gemeente is massaal tegen winning van gas onder het wad.
Het is een heel kwetsbaar gebied, bedreigen onze Unesco status te verliezen.
Een belangrijk argument voor toerisme, daarom willen wij de gaswinning niet.
De NAM wil binnen twee weken een besluit anders volgt er een dwangsom.
Halen wij niet, want we zijn afhankelijk van het besluit van het kabinet.
Wat ons betreft besluit de staatssecretaris om het niet te doen.
Dan hoeven we die onzin met dwangsommen ook niet te doen.
UNESCO maakt zich zodanig zorgen over het boren bij Ternaard dat de werelderfgoedstatus van het waddengebied ter discussie staat.
Het zou eraan kunnen komen dat Unesco zegt:
De waarde van de Waddenzee wordt zo erg aangetast dat het niet meer op de werelderfgoedlijst komt.
Zover is het niet, maar het zou een internationale blamage zijn.
Alle seinen staan op rood, geen nieuwe gaswinning onder de Waddenzee.
Echt tijd om de natuur op één te zetten.
Het ministerie van Natuur en Stikstof laat weten dat het geen beslissing verwacht te nemen, binnen de twee weken, zoals de NAM eist.
Straks: hoe de oorlog in Oekraïne het dagelijks leven in Moskou raakt.
Maar eerst: nieuws over wraakpornogroepen, Malou.
Vier van de vijf grootste groepen op Telegram waar seksueel getinte foto's en gegevens van vrouwen werden gedeeld, zijn verdwenen.
De groepen hadden allemaal tienduizenden leden.
Afgelopen weekend bleek uit onderzoek van NOS Stories juist dat dit soort groepen ondanks maatregelen nog steeds actief waren.
(vervormde stem:)
Ik ben 16 jaar, en toen ik 14 was werden er naaktfoto's van mij op Telegram gedeeld.
Zij is de enige niet.
In speciale exposegroepen worden ondanks maatregelen veelvuldig naaktbeelden van vooral jonge vrouwen gedeeld, meldde NOS-stories.
Het is goed nieuws dat een aantal van deze groepen met tienduizenden volgers nu n verwijderd...
met tienduizenden volgers nu zijn verwijderd maar daarmee is het probleem nog opgelost.
Waar ik me zorgen om maak, is dat die groepen ergens anders weer opkomen.
Want het is niet alleen op Telegram.
We zien op meer platforms en websites dat zulke exposegroepen bestaan.
Dat is altijd de angst die erachter zit, dat het ergens anders weer verder gaat.
Vaak worden beelden en persoonsgegevens in wraakpornogroepen gedeeld.
Bij Helpwanted staan ze slachtoffers bij.
De gevolgen voor hen zijn enorm.
Ik werd heel veel gebeld, heel veel appjes, volgverzoeken op Instagram.
Ik dacht echt: wat gaat er gebeuren. Dat was wel angstig, ja.
Van de melders horen wij dat het offline doorwerkt het werkt door in de echte wereld.
Grote gevoelens van stress mensen durven niet meer naar school, niet meer op straat.
Zelf suïcidale gevoelens.
Hij roept slachtoffers op zich te melden zodat ze hulp kunnen krijgen.
Vanaf 1 januari wordt het online delen van persoonsgegevens strafbaar.
Het is niet duidelijk of de groepen door Telegram zijn verwijderd of dat de beheerders van de groepen dat zelf hebben gedaan.
Birmingham, de op één na grootste stad van het Verenigd Koninkrijk, heeft faillissement aangevraagd.
De stad heeft zulke grote tekorten dat het zijn begroting niet meer rond krijgt.
Hij wappert fier boven het stadhuis van Birmingham.
Maar de stad staat er alles behalve goed voor.
Want het gat tussen de uitgaven en inkomsten is inmiddels zo groot dat een faillissement onafwendbaar lijkt.
De Conservatieve regering zegt dat het door Labour geleide stadsbestuur slecht beleid heeft gevoerd.
Maar die zegt dat er meerdere factoren waren waardoor de schulden zo opliepen.
Wat de lokale gemeente van Birmingham net over het randje van faillissement heen tikte is wel een zeer opmerkelijk verhaal.
De gemeente betaalde namelijk jarenlang vrouwelijk personeel minder dan mannelijk personeel.
En toen de rechter oordeelde dat ze dat verschil maar eens moesten terugbetalen kon de gemeente dat niet bolwerken, en moesten ze faillissement aanvragen.
Maar Birmingham is niet de enige stad met financiële problemen.
Er zijn meer steden en gemeentes in het Verenigd Koninkrijk die kampen met hoge kosten, lang bezuinigde budgetten...
en die ook op het randje staan van omvallen.
De kans is groot dat de ruim 1 miljoen inwoners van Birmingham opdraaien voor de financiële moeilijkheden en meer belasting moeten gaan betalen.
Bij de bouw van het nieuwe cultuurcomplex Amare in Den Haag is bijna alles misgegaan.
Dat is de conclusie van de raadsenquête over het cultuurpaleis dat alsmaar duurder werd en dan niet een beetje, maar honderden miljoenen.
Amare is sinds 2021 een theater- en evenementenlocatie in het centrum van Den Haag. Volgens het eindrapport...
is bij de bouw van alles fout gegaan.
De kosten van het project liepen de afgelopen jaren op van 177 miljoen euro naar uiteindelijk 650 miljoen.
Het rapport spreekt over een foutenfestival.
Dat begint al heel vroeg, in de fase dat er wordt nagedacht over de plannen. Er worden fouten gemaakt tijdens de uitwerking ervan.
En tijdens de aanbesteding, tijdens de bouw.
Dus je kunt de vraag misschien beter omdraaien.
Wat is er goed gegaan?
In de loop van de jaren zijn er op veel momenten en op verschillende plekken grote en kleine fouten gemaakt.
In het college, de ambtelijke organisatie en in de gemeenteraad.
Daardoor is het moeilijk één grote schuldige aan te wijzen.
Wel pleit Dubbelaar voor een cultuurverandering.
Wij komen in het onderzoek tegen dat er een wethouderscultuur aanwezig was in het stadhuis.
Waarbij de gemeenteraad gezien wordt als een horde.
En niet als een bondgenoot van het college.
En dat moet veranderen. Meer transparantie meer de gemeenteraad meenemen in het nemen van besluiten.
Dat is zeker belangrijk voor de toekomst van de lokale politiek van Den Haag.
De gemeenteraad gaat bekijken wat ze met de uitkomsten van de enquête gaan doen.
Het slagingspercentage in het voortgezet onderwijs is dit jaar gedaald ten opzichte van vóór de coronapandemie.
Dat blijkt uit de jaarlijkse Examenmonitor van het ministerie van Onderwijs.
Dit jaar zijn 89,4 procent van de leerlingen geslaagd.
In de examenjaren met coronamaatregelen was dat door minder strenge regels een stuk hoger:
Van bijna 99 procent in 2020, tot ruim 94 procent vorig jaar.
Dit jaar waren er weer eindexamens zoals vóór corona.
Vooral op de havo zakten relatief veel leerlingen.
De berging van de bijna 4000 auto's op de afgebrande Fremantle Highway is afgerond.
Het overgrote deel, zo'n 3000 auto's, is onbruikbaar verklaard.
Op het vrachtschip ontstond eind juli brand.
Nog steeds is de oorzaak daarvan niet bekend.
Tot half oktober blijft het schip in de Eemshaven liggen.
Er komen voorlopig geen nieuwe seizoenen van Temptation Island, meldt RTL.
De zender wil eerst meer duidelijkheid over misstanden tijdens de productie van de realityserie.
Vorige week vertelden twee oud-deelnemers dat ze zich onder druk gezet en voorgelogen voelden...
door producenten van het programma.
Sinds die publicatie hebben zich meer oud-deelnemers gemeld met soortgelijke verhalen.
Hoe waart de oorlog rond in het leven van de gewone Moskoviet?
Hebben ze last van de sancties, van de geïmplodeerde roebel en de inmiddels constante dreiging van drone-aanvallen op de hoofdstad?
We vroegen ons dat af in de laatste weken die de Moskouse zomer nog duurt en gingen naar drie plekken...
waar de vakantievierende Rus eerst voorzichtig maar steeds eerlijker over de situatie daar vertelt.
Correspondent Iris de Graaf, drie plekken in de stad want naar het buitenland kunnen ze niet meer?
Dat klopt.
Rusland doet alsof het heel goed gaat met het binnenlands toerisme.
Alsof Russen heel blij zijn om naar de bezette Krim op vakantie te gaan.
De realiteit is dat veel Russen het niet fijn vinden dat ze opgesloten zitten in eigen land.
Niet alleen voor vakantie, jonge Russen kunnen niet studeren of werken in het buitenland.
En ook hoge inflatie, visa verboden maken dat ze geen kant op kunnen.
Dus doen ze het in eigen land.
Ziet eruit als vakantie vieren, maar is niet zo.
Bijna niks aan de hand, zou je zeggen als je het zo ziet.
Dat is de paradox van Rusland nu.
Aan de oppervlakte lijkt of het leven gewoon doorgaat.
Alsof iedereen gewoon van de zomer geniet.
Op de achtergrond speelt zich die oorlog af.
Overal zie je posters over de oorlog.
Er zijn aanvallen met dromers.
Het is een dubbel leven, meer mensen proberen door te gaan met eigen leven.
Moskou ligt niet in de frontlinie.
Mensen trekken erop uit, ook al zijn ze tegen de oorlog of staan ze bol van de stress.
Ze proberen ervan te genieten, voor ons pijnlijk om te zien.
Een beetje dat we dat Russen niet gunnen nu.
Maar kun je van mensen verwachten dat ze zichzelf steeds kastijden.
Je vraagt je af in hoeverre ze eerlijk kunnen praten over hun gevoelens.
Want ook die ene vrouw zegt, ik heb mijn vakantie uitgesteld vanwege en dan zegt ze verder niks meer.
Mensen zijn heel bang, als je het woord oorlog in de mond neemt kun je voor 15 jaar de cel ingaan.
Kritiek op je land nu is hoogverraad, staat 20 jaar op.
En de angst neemt toe.
Want je ziet dat mensen die iets gezegd hebben in de publieke ruimte over de oorlog bijvoorbeeld in een restaurant, dan wordt de politie gebeld.
En grote groepen op sociale media zien het als hun burgerplicht om niet loyale mensen aan te geven.
Dus er is echter een heksenjacht gaande.
Mensen durven zich niet uit te spreken zeker niet tegenover een camera van een westerse mediakanaal.
Toch komt de oorlog ook voor Moskovieten steeds dichterbij.
In hoeverre moeten dit soort jongens voor mobilisatie vrezen?
Dit is een groep hoogopgeleide mannen in Moskou.
Die studeren of jonge kinderen hebben.
Die staan niet op de eerste rij bij een nieuwe mobilisatiegolf.
Hebben vaak ook meer mogelijkheden om het te ontwijken.
Een doctor omkopen of ze kunnen tickets kopen het land uit.
Dus je ziet dat dit soort mannen zich misschien iets minder zorgen hoeven maken maar die mobilisatiegolf gaat vooral de armere mannen...
in de verdere regio's van Rusland treffen.
In Siberië, in de Oeral.
Daar is minder pers aanwezig, die klagen minder, gaan gewoon.
Dat is echte strategie.
Maar het is de vraag of Poetin een tweede mobilisatiegolf wil aankondigen.
Ze zijn bezig met het werven van huurlingen.
Voeten wil niet nog eens daling van zijn populariteit.
Voor de verkiezingen die eraan komen.
Toch krijg je het gevoel dat hoe langer je praat met mensen hoe meer de oorlog doorsijpelt.
We vroegen of ze het gevoel hebben dat ze dansen op de vulkaan.
Angst bij deze moeder, maar tegelijk ook bij de jongere vrouwen ook een soort nihilisme van: haal er maar uit wat er in zit.
Hoe verklaar je dat?
Dat fatalisme zie je heel veel in Rusland.
Ze zeggen: het overkomt ons, we hebben er geen grip op en kunnen er niet veel aan veranderen.
Ik denk dat het gevolg is van een soort sociaal contract dat als men zich niet bemoeit met de politiek je je ding kan doen.
Was ook al zo onder de tsaren.
Anderen zeggen ook: wat heeft het voorzien.
Kijk naar wat er in Wit-Rusland gebeurd is.
De opstand is keihard neergeslagen, mensen zitten in de gevangenis of zijn dood.
Dus mensen worden apathisch, sluiten de ogen en wachten tot het voorbij gaat.
Wat gebeurt er dan achter die ogen?
Natuurlijk zwaar, als je steeds een dubbelleven leidt.
Zo voelde het ook toen ikzelf in Moskou woonde.
Aan de ene kant ben je constant bezig met de oorlog en alle stress daarbij en daarbij doen de autoriteiten en de bevolking alsof het allemaal goed gaat.
Dat zorgt voor veel psychische problemen.
Ik heb een reportage gemaakt over collectieve depressies.
Psychiaters die overuren maken, mensen leven massaal boek van George Orwell.
Er is heel veel angst voor de pressie, zich niet uitspreken, alleen aan de keukentafel.
Maar ook daar zijn ze bang dat de buren hen misschien verraden net zoals in de Sovjettijd vroeger, we zijn terug bij af.
Dank je wel.
Het is één van de grootste infrastructurele projecten van Nederland: de Delta Rhine Corridor.
Pijpleidingen waardoor grote hoeveelheden chemische stoffen zoals waterstof vanuit de Rotterdamse haven naar het achterland vervoerd kunnen worden.
Dan kan zware industrie verduurzamen en rijden er minder treinen met die stoffen aan boord door steden en dorpen.
Iets waar omwonenden al jaren op hopen.
Het kabinet moet er deze maand een knoop over doorhakken maar de financiën zijn nog niet rond.
En dus is het nog maar de vraag of de mooie beloftes kunnen worden ingelost.
Dit is een zeetanker.
Die komt uit het Midden-Oosten.
Er zitten in dit geval allerlei olieproducten in.
Via de Rotterdamse haven komen jaarlijks tientallen miljoenen tonnen aan gevaarlijke vloeistoffen binnen.
Dan wordt dat hier naartoe gepompt, in die grote tanks.
Daarin blijft het een poosje liggen.
Tot het moment dat het weggaat, bijvoorbeeld naar wagons.
Dan gaat dat Europa in.
Het vullen van de tankwagons gaat bijna volledig automatisch om menselijke fouten zoveel mogelijk uit te sluiten.
Hoe explosief zijn de stoffen die hier worden geladen?
Kunnen wij dicht bij die wagon komen?
Nee, je mag hier niet dichterbij.
Het is wel hoogst explosief.
Het is ethanol. Als dat in gas komt en er komt een vlammetje bij dan is het boem. En boem is niet goed.
Boem is niet goed. Dat willen we niet.
Ongelukken met dit soort treinen zijn zeer zeldzaam.
Maar als het fout gaat, kunnen de gevolgen van groot zijn.
In 2013 ontspoorde een tankertrein bij het Belgische dorp Wetteren.
Een half uur ervoor reed hij nog door Nederland.
De brand is niet het ergste, de ontsnapte stoffen zijn dat wel.
We zijn aan een ramp ontsnapt.
Was dit in de kern, tegen het station gebeurd had het natuurlijk andere consequenties gehad.
Dat is een ding dat zeker is.
Alsnog valt er één dode en tientallen gewonden.
Dat risico, hoe klein ook zorgt al jaren voor onrust bij omwonenden van het spoor.
Een kwart miljoen bewoners langs de spoorlijn tussen Rotterdam en Venlo..
worden geteisterd door een enorme toename van goederen- en giftreinen..
over de Brabantroute. Ook hier in Dorst.
Hoe vaak gebeurt dat, zo'n trein, per dag?
Overdag drie à vier minuten. Om de drie à vier minuten.
Ja. Dan komt er een trein voorbij. Veel treinen met chemische stoffen?
Ik weet dat er veel langs komen, hoeveel, nee.
Daar zijn ze ook niet open in. Als er iets gebeurt de vrijwillige brandweer hier doen harstikke hun best.
Maar ik neem aan dat zij ook niet precies weten wat voor stoffen er hier overheen komen.
En hoe moeten de bewoners reageren? Weet u hoe u moet reageren?
Nee, helemaal niet.
Ik denk dat als er hier iets gebeurt, zien weg te komen.
Omdat klimaatdoelen gehaald moeten worden, zal de vraag naar groene waterstof enorm gaan toenemen.
Bovendien komt aardgas niet meer uit Rusland maar met schepen ons land in.
Dat moet allemaal vanuit Rotterdam Europa in getransporteerd worden.
We begrijpen dat de hoeveelheid treinen over het spoor hier aan het plafond zit als het veilig moet.
Ja, als je bepaalde vloeistoffen in grote massa wilt vervoeren naar het achterland...
dan is een pijpleiding een heel goed alternatief.
Dat is efficiënter en je kunt almaar doorgaan.
En daar is een plan voor. Vanaf de Rotterdamse haven moet 260 kilometer aan pijpleidingen worden aangelegd.
Die door Brabant naar Duitsland en Limburg lopen.
Het is een van de grootste infrastructurele projecten van Nederland en heet de Delta Rhine Corridor.
In 2028 moet-ie in bedrijf gaan.
In het plan staan aparte buizen voor drie gevaarlijke stoffen die nu nog per spoor gaan. Die verbeteren de veiligheid meteen.
Daar komt een aardgasbuis en voor verduurzaming een voor CO2...
en een die het kabinet zo belangrijk vindt dat de staat een groot deel van de financiële risico's op zich neemt:
Een waterstofbuis.
Ook komt er een stroomverbinding met windmolenparken op de Noordzee.
Wat vindt u daarvan? Ja, meteen. Meteen aan beginnen.
Niet treuzelen, doen.
Gasunie voert de groep bedrijven aan die de Delta Rhine Corridor moet aanleggen.
Dit biedt echt de mogelijkheid, ook voor productie van waterstof in het westen, maar ook de import van waterstof via Rotterdam.
Om die waterstof te transporteren naar industriegebieden in Nederland.
Maar ook naar Duitsland.
Het is een cruciale verbinding van het westen naar het oosten.
Chemelot in Limburg is nu één van de zwaarste vervuilers van ons land.
Het is het op een na grootste chemische bedrijventerrein van Europa met ruim 200 bedrijven.
Chemelot wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Het moet 'n grote gebruiker en het Nederlandse eindstation van de Delta Rhine Corridor worden.
Conceptueel is onze opgave redelijk simpel.
Wij moeten de fossiele grondstoffen vervangen door duurzame.
Daarvoor hebben we buisleidingen nodig.
En we moeten als energiebron vooral elektriciteit gaan gebruiken.
Daarvoor hebben we die elektriciteitskabel nodig.
Daarmee zou in beginsel aan onze behoeften voldaan kunnen worden.
Met de Delta Rhine Corridor wordt het dus veiliger en duurzamer dan mogelijk is met de trein.
Maar of die beloftes beiden waar worden gemaakt, is niet zeker.
Het probleem is geld.
De totale aanlegkosten worden nu op ruim 10 miljard euro geschat.
Omdat alleen de waterstofbuis staatshulp krijgt moeten de andere buizen door de bedrijven zelf worden terugverdiend.
Als je ze goed aanlegt en beheert, kun je ze heel lang mee.
We gaan uit van terugverdientijden van zo'n 30 jaar.
Daarom willen ze dat klanten langdurige contracten afsluiten.
Maar omdat gebruik van de buizen in totaal tientallen tot honderden miljoenen per jaar moet kosten vinden bedrijven op Chemelot dat te riskant als de staat niet een deel van de risico's draagt.
Je weet niet hoe de economie zich gaat ontwikkelen.
Je weet niet hoe concurrerende materialen zich gaan ontwikkelen.
En wat die bedrijven absoluut niet willen is dat ze een afnamegarantie hebben waarvoor ze 30 of 50 jaar lang...
nog moeten betalen als ze er geen gebruik van maken.
Dat is gewoon een risico dat ze niet kunnen en willen nemen.
Er is toch ook ondernemersrisico?
Het zijn commerciële bedrijven die miljarden winst maken.
Die hebben op dit moment alternatieven voor het grondstoffentransport.
Dus de baten die vrijkomen door gebruik van die buisleidingen zijn in een belangrijke mate ook maatschappelijke baten.
Ja. Want zolang die trein rijdt, denken die bedrijven:
Die trein rijdt toch? Ja. Ja.
Voorlopig resultaat is dat de drie buizen die het vervoer per spoor moeten ontlasten nog geen investeerder hebben en mogelijk niet of later worden aangelegd.
Maar liever dat dan wachten, zegt Gasunie.
De andere buizen zijn te belangrijk voor de klimaatdoelen.
Ik denk dat het essentieel is dat we de planning halen.
Als dat betekent dat er initiatieven moeten afvallen die niets met de planning meekunnen, dan is dat denk ik...
de consequentie.
En als het allemaal te lang duurt dreigt Chemelot zich terug te trekken en op pijpleidingen naar Antwerpen in te zetten.
Reden te meer, denk ik, voor de Nederlandse overheid om de belangen van Chemelot serieus te bekijken.
Als het niet via Rotterdam komt, zou het via Antwerpen kunnen.
En zo dreigt voor omwonenden van het spoor maar weinig te verbeteren.
Ik ben er wat dat betreft wel klaar mee.
Wat als het eens fout gaat?
Wat heeft dat voor impact op een dorpje zoals Dorst?
Maar deze treinen gaan ook door Tilburg, ook door Breda.
Wat zou het voor invloed kunnen hebben als er iets gebeurt?
Daar maak ik me wel druk over, ja.
Halverwege deze maand wordt bepaald welke buizen als eerste de grond ingaan.
Tenzij het project controversieel wordt verklaard.
Demissionair Energieminister Rob Jetten ziet geen reden om extra buizen financieel te ondersteunen.
En hij zegt dat als Chemelot liever pijpleidingen naar Antwerpen heeft..
dat het bedrijventerrein vrij is om daarvoor te kiezen.
Malou, kijken we nog even naar morgen?
Klimaatactivisten gaan de snelweg A12 blokkeren in Den Haag.
De blokkade is een initiatief van Extinction Rebellion.
Ook andere organisaties hebben gezegd te gaan demonstreren.
Bij Defensie starten 140 jongeren met het eerste zogenoemde dienjaar.
Een nieuw initiatief waarbij deelnemers een jaar lang worden opgeleid, inclusief salaris.
In de hoop dat ze daarna bij Defensie blijven.
En de Nederlandse roeiploeg komt in actie op de WK in Belgrado.
In negen finales doen ze mee.
En dus kunnen dit de beste WK ooit worden voor Nederland.
Het weer. Vannacht in het westen en midden van het land kans op dichte mist.
Het koelt af naar 17 tot 14 graden.
Morgen opnieuw zonnig en zeer warm, aan zee nog een kleine kans op mist.
Het wordt 24 tot 31 graden.
Dit was Nieuwsuur. Het Late Journaal is er rond kwart over 11.
En wij zijn er morgen weer. Goedenavond.